Rachunek retrospektywny polega na weryfikowaniu wersji osoby podejrzanej, obwinionej lub typowanej na popełnienie czynu zabronionego (zeznań) z wykonywanymi na podstawie badań wyliczeniami. Dzięki tej metodzie można wyliczyć zawartość alkoholu we krwi człowieka w momencie określonego zdarzenia (np. wypadku komunikacyjnego). Rachunek retrospektywny może wykazać, że precyzyjnie wykonane wyliczenia wskażą inną wersję zdarzeń, niż zeznania.
W badaniach kilkakrotnie pobiera się krew, z zachowaniem dokładnie ustalonych odstępów czasowych. Na podstawie tych badań oblicza stężenie alkoholu w organizmie badanej osoby w pewnym przedziale czasu po zdarzeniu. Pierwsze pobranie krwi powinno zostać wykonane nie później niż 5‒7 godzin po zdarzeniu, dlatego ważna jest jak najszybsza reakcja osób poszkodowanych oraz służb zajmujących się zdarzeniem. Należy pamiętać, że alkohol eliminowany jest z organizmu człowieka przeciętnie w ilości 8 gram na godzinę, pod warunkiem, że zakończyło się jego spożycie. Dlatego już podczas badania osoba może znajdować się w fazie eliminacji alkoholu z krwi.